Uciekające rośliny

Zastanawialiście się kiedyś jak rośliny się poruszają? 
Nie, nie zwariowałam i jestem trzeźwa. Rośliny też się poruszają. Może nie tak jak w kreskówce, że zamiast korzeni mają dwie nóżki i biegają, ale poruszać się potrafią.


Oczywiście rośliny poruszają się po dostaniu jakiegoś bodźca środowiskowego lub wewnętrznego. Bodźce mogą być różne. Te zewnętrzne to światło, siła ciążenia, różnica temperatury, obecność wody, tlenu, substancji organicznych, siły mechanicznej (dotyk, wstrząs). Jak już zadziałają to wykonują w komórkach zmiany fizykochemiczne, które zapoczątkowują inne reakcje fizjologiczne, które skutkują realizacją ruchu. To wszystko co wam opisałam ma swoje nazwy: faza percepcji bodźca, faza pobudzenia i na końcu faza reakcji.

Teraz tak.. skoro roślina jest organizmem wielokomórkowym to potrzebny jest nam goniec, który będzie informacje przekazywał z jednej fazy do drugiej. U roślin są to hormony, które nazywane są również fitohormonami. Głównie udział bierze tutaj auksyna. Auksyny- wpływają na wydłużanie komórek roślinnych, wyginanie łodyg i korzeni, otwieranie pąków. Inne fitohormony to: gibereliny, cytokininy, kwas abscysynowy.


Dobrze to przejdźmy już do ruchu, bo to najciekawsze :)

Możemy wyróżnić taksje, ruchy organów (tropizmy i nastie) i wszystko to co pomaga w rozsiewaniu zarodników i nasion. 

Zacznijmy od taksji:
Mam nadzieję, że macie świadomość, że rośliny nie mogą się tak przemieszczać z miejsca na miejsce jak zwierzęta. Jeśli myśleliście, że powiem wam coś właśnie takiego to wybaczcie, ale tak cudownie nie jest. Ale.. Zawsze jest jakieś ale:) bo mchy, paprocie i rośliny nagozalążkowe, są zdolne do swobodnego ruchu w przestrzeni poprzez to, że posiadają wici. Również ruch chloroplastów, które zmieniają swoje położenie pod wpływem słońca możemy uznać do taksji.

źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Plagiomnium_affine_laminazellen.jpeg
Piękne chloroplasty :) 

Ruch głównie polega na zmianie położenia organów, czyli liści, pędów, wąsów czepnych, korzeni. Wyróżnia się ruchy rotacyjne, które dotyczą młodych pędów i wąsów roślin czepnych, które po prostu poszukują podpory. Ruchy snu natomiast to nic innego jak składanie liści w dół np. fasoli.

Dalszy podział ruchu roślin to ruch wzrostowy - czyli taki, który powodowany jest przez niejednakową szybkość wzrostu młodych komórek zlokalizowanych po obu stronach reagującego organu.

Przejdźmy do tropizmów:
tutaj sprawa jest prosta, bo nazwa pochodzi od bodźca, który powoduje ruch:
* fototropizm- działanie światła - zauważyliście czasem, że roślina przekrzywia się w stronę światła?
*geotropizm- siła ciążenia
*chemotropizm- czynnik chemiczny
*termotropizm- temperatura
*hydrotropizm- różnica uwodnienia środowiska
*tigmotropizm- bodziec mechaniczny
*elektrotropizm- zmiana potencjału elektrycznego
*traumatotropizm- zranienie

źródło: https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgbd0oVjWmvLggXHcfVBCPw0NnC6COteWmLoXMZOuG6b4XTL_u9a1AkH8k0wNKaAUxD5Hhyqk5NheMP8kbQFMh7jk2zRj5ZfQxOPRvf1Cfz_sKbVZ_I6HFUYIYr6XpECk4LL6kxLrXueRo/s1600/phototropism.png

Kolejne to nastie:
Żeby nie było za łatwo tutaj też są różne rodzaje:
*termonastia- otwieranie się kwiatów krokusa/tulipana
*fotonastia- otwieranie kwiatów szczawika lub goryczki
*hydronastia- otwieranie kwiatów przy dużej wilgotności
*sejsmonastia- reakcja na dotyk (rosiczka)

źródło: https://www.youtube.com/watch?v=YnGfId9VZh0

Super przykład sejsmonastii u rosiczki i mimozy :) 

W obu przypadkach termonasti/fotonastii jest to wywołane przez niejednakową szybkość wzrostu komórek zlokalizowanych po zewnętrznej i wewnętrznej stronie płatków korony.

Wspomniałam na początku o rozsiewaniu nasionek jako ruch. Owszem, nawet tkankę martwą (uschniętą), która wypuszcza swoje nasionko kataloguje się do ruchu. Łuski szyszek sosny, które otwierają się po wysuszeniu co umożliwia rozsiewanie nasion/zarodników też zaliczana się do ruchu roślin.

Najbardziej lubię roślinkę, która nazywa się niecierpek bo skubany jest tak niecierpliwy, że wystrzela swoje nasiona na duże odległości. Jest to spowodowane napięciem mechanicznym, które powstaje pomiędzy pobierającymi dużo wody, silnie pęczniejącymi warstwami owocni, a jej warstwami zbudowanymi ze stawiającej opór tkanki mechanicznej. Jeśli spotkacie tego przyjemniaczka na spacerze to postarajcie się nacisnąć jego nabrzmiałe ukryte nasionka i zobaczycie jak wystrzeli. Ps: jeśli raz wam się nie uda to znaczy, że jeszcze za wcześnie. Nie męczcie rośliny :))

źródło: szynwald.pl

źródło: glinna.pl

To by było na tyle jeśli chodzi o ruchy roślin. Rośliny są mało skomplikowane  - Nie powiedział nigdy żaden student biologii ;)
Na zakończenie polecam filmik odnośnie niecierpka. Dla niecierpliwych akcja od 2:10 - dokładnie pokazane jest jak bardzo niecierpek jest niecierpliwy  ;) Klik


Trzymajcie się cieplutko! 

Źródło:
1. Ruchy roślin w Najważniejsze teorie biologii, PWN, Warszawa 2011